Muziek uit ‘De bron van Israel’ (J.H. Schein)

Muziekviering 9 oktober 2022

Aan de hand van 3 motetten uit de Fontana d’Israel en twee gezangen uit Opella Nova gaan we – al zingende en luisterend – met J.H. Schein op zoek naar het geheim van het menselijk leven: sterfelijk zijn we, maar toch…

Toelichting

We selecteerden drie motetten uit Fontana d’Israel of het ‘Israelisbrünnlein’: van Johann Herman Schein (1586-1630). Dit zijn bijbelspreuken (overwegend, maar niet exclusief uit de Joodse Bijbel – in de kerk het ‘Oude Testament’ genaamd) die door hem muzikaal tot spreken worden gebracht ‘op Italiaanse wijze‘, d.w.z. expressief, madrigalesk (denk: Monteverdi). Deze schriftmotetten worden ‘vocaliter‘ gezongen door een kwintet, en telkens ingeleid met een Pavane uit ‘Banchetto Musicale’ (eveneens van J.H. Schein). Dit zijn meteen ‘De schriftlezingen van deze zondag’. De inleiding op en kadering van is de preek. De drie Schriftmotetten stellen ons namelijk de vraag hoe wij omgaan met de levenstijd die ons is gegeven. De suggestie lijkt te zijn dat de ‘Thora’ (‘Weisung’) hierbij wel eens relevant zou kunnen zijn.
Herr, lehre uns bedenken… Psalm 90: 12-14: over Gods eeuwigheid en onze beperkte tijd
Herr, lass meine Klage… Psalm 119: over de weg die God ons wijst doorheen de tijd
Ich freue mich des Herrn …Jesaja 61: 10: over hoe wij die weg vinden

  • Nel Vanhee & Danielle Van de Vloet: sopraan
  • Aina Callaert: alt
  • Yves Vanhandenhove: tenor
  • Willem Ceuleers: bas & orgel

Daarnaast is er samenzang. Hier hebben we ons ook laten leiden door J.H. Schein, Thomascantor te Leipzig (inderdaad!) en heeft de meest gezongen Lutherse gezangen getoonzet, eveneens op ‘Italiaanse wijze’. We gaan er samen met de solisten twee zingen: Ich ruf zu dir, herr Jesu Christ en Nun lob mein Seel’ den Herrn (de lutherse versie van Psalm 103). Wij zingen de Nederlandse versie van het lied en Schein schenkt ons tussendoor een bezinningsmoment met zijn Duits-Italiaanse versie uit het eerste deel van zijn Opella nova.

OPELLA NOVA
Erster Theil, Geistlicher Concerten,
Mit 3. 4. vnd 5. Stimmen,
zusampt dem General-Bass,
Auff jetzo gebräuchliche Jtaliänische Invention Componirt
Leipzig 1627

Ich freue mich im Herrn – stemboek (Cantus). Bovenaan het onderste deel van de vorige bladzijde: het zijn MADRIGALEN van J.H. Schein.

FONTANA D’ISRAEL ISRAELIS BRÜNLEIN
Auserlesener Krafft Sprüchlin Altes vnd Newen Testaments
Von 5. vnd 6. Stimmen
sambt dem General Baß
auf eine sonderbar Anmütige Italian Madrigalische Manier
So wol für sich allein mit lebendiger Stim vnd Instrumenten
Als auch in die Orgel Clavicimbel bequemlich zugebrauchen.
Leipzig 1623


Muziekdiensten najaar 2022

We zetten de muziekdiensten (muzikale vieringen) voort in het najaar. Zoals altijd op de tweede zondag van de maand: Willem Ceuleers coördineert de muziek, Dick Wursten staat garant voor de inhoud.

  • 11 september 2022: een orgelmis, met een sonatine van Karg-Elert, en alternatim koralen
  • 9 oktober 2022: Keur uit het Israelis Brünnlein (Fontana d’Israel) van J.H. Schein (5-stemmige geestelijke concertjes, Kraftsprüchlein op Italiaansmadrigalische wijze).
  • 13 november 2022: Medewerking van Bart Schoukens en ‘De Completen’ (zang en wellicht ook instrumenten): 350 jaar geleden overleed Heinrich Schütz: Drie Beckerse Psalmen.
  • 11 december 2022: een Advents-cantate van Willem Ceuleers (Kom tot ons de wereld wacht, inderdaad: Nun komm der Heiden Heiland), solistische of meervoudige bezetting afhankelijk van de (corona-herlevings) omstandigheden.

Een heerlijk slotakkoord…

Muzikale viering 12 juni (10u – vanaf 9u45 muziek)

Voor deze zondag is er gekozen voor een drietal motetten uit de Geistliche Chormusik (1648) van Heinrich Schütz. De vaste liturgische onderdelen (samenzang, gebed, lezing, preek) worden hierrond gegroepeerd. De motetten worden ‘vocaliter’ gezongen door 6 solisten. Schütz publiceerde deze verzameling in 1648 (vrede van Münster/Westfalen) om de Lutherse kerken van degelijk materiaal te voorzien om na de oorlog de liturgische vieringen ook muzikaal weer op peil te kunnen brengen.

Titelpagina van ‘Geistliche Chormusic’ van H. Schütz (1648) – dit is het stemboekje voor de ‘cantus’. interessant is dat alle stemmen zowel ‘vocaliter als instrumentaliter’ kunnen worden bezet. Spelen met de mogelijkheden dus: Chor-music is dus niet gelijk aan ‘koormuziek’.

Muziekstukken

Vooraf: Jacob Praetorius (1586-1651), uit Orgeltabulatur Ze 1, Clausthal-Zellerfeld, Calvörische Bibliothek (ca. 1640): – Vater unser im Himmelreich, 7 variaties

  1. Heinrich Schütz: O lieber Herre Gott, wecke uns auf, SWV380 – Collectgebed
    • voorspel: Matthias Weckman (1616-1674): Toccata vel preludium primi Toni
  2. Heinrich Schütz: Das ist je gewisslich wahr, SWV38 – Epistellezing (1 Timotheus 1, 15-17)
    • intonatie Andrea Gabrieli (1533-1585) Toccata del X tono
  3. Heinrich Schütz: Die Himmel erzählen die Ehre Gottes, SWV386 – Psalm 19 (doxologie)
    • preludium Heinrich Scheidemann (1595-1663): Praeludium ex d

Sortie: Johann Ulrich Steigleder (1593-1635) uit Tabulatur Buch Dass Vatter Unser (1627): Toccata (= 40ste variatie)

Medewerkers:

  • sopraan 1 Danielle Van de Vloet
  • sopraan 2 Nel Vanhee
  • alt Aina Callaert
  • tenor 1 Steven Mariën
  • tenor 2 Yves Vanhandenhove
  • bas Willem Ceuleers
  • orgel: Yasin Wachters (Weckman, Gabrieli, Scheidemann)
  • Willem Ceuleers (Praetorius, Steigleder, samenzang)

Luthers eerste Psalm…

Muzikale viering rond Luthers eerste Psalmberijming (psalm 12)
Ach Gott, vom Himmel sieh darein… (God zie uit uw hemel neer, want het gaat niet goed hier op aarde… ) Voor wat dan volgt, moet u zondag even langskomen om te luisteren. Net als bij een vorige muzikale viering rond een Psalm blijkt dat we zonder kennis van de Hebreeuwse grondtekst veel missen. Luther schiet met z’n vertaling trouwens half mis, maar tegelijk ook raak. Niet verwonderlijk: hij was op dat moment (1523-1524) net de rijkdom van de Hebreeuwse taal aan het ontdekken…

zondag 8 mei, 10u (muziek 9u45)
5de muzikale viering in de Brabantse Olijfberg

Inleiding

– Luthers eerste lied is Ein neues Lied wir heben an (ballade voor de Antwerpse martelaren (1 juli 1523 te Brussel verbrand: Hendrik Vos en Johan van Essen, Augustijner broeders en studenten van Luther.)
– Luthers eerste geestelijke lied is het gezang Nun freut euch lieben christen gemein, een korte samenvatting van de ‘Blijde Boodschap’.
– Een van Luthers eerste Psalmberijmingen is Psalm 12, een hartstochtelijke roep tot God om om te zien naar zijn kinderen op aarde, want het kwaad maakt zich breed en het onrecht heerst. Er vallen slachtoffers… Het wordt tijd dat God opstaat en zich het lot van de gebogenen en verdrukten aantrekt. Willem Ceuleers componeerde een eenvoudige koraalcantate (duet voor sopraan en bas solo, met orgel). Hij gebruikte hiervoor een Nederlandse vertaling van Luthers lied. Het wordt uitgevoerd als hoofdmuziek in deze viering, waar we ook andere Lutherliederen zullen zingen, in het Nederlands….

Psalm 12 (Latijnse telling: 11) uit het eerste Lutherse gezangboekje. Met de nog steeds gezongen melodie. (Erfurter Enchiridion, 1524)

Orde van de viering

muziekviering_8mei

Vooruitblik

Noteer alvast: De 6de muzikale viering zal in het teken staan van het feit dat 350 jaar geleden Heinrich Schütz is overleden (1585-1672): We horen een aantal composities – solistisch bezet – uit zijn Geistliche Chormusik (1648).

Ach Gott vom Himmel / tekst D-NL

Luther ‘zet Psalm 12 naar zijn hand’, net als elke andere lezer doet. Lezen is interpreteren, vertalen maakt dat expliciet. In 1523 wordt de jonge hervormingsbeweging bedreigd door interne spanningen: allerlei types gaan met de op zich juiste idee dat we zelf Gods woord moeten beproeven om te verstaan wat hij wil, aan de haal en creëren chaos. De eerste beeldenstorm is al snel een feit. Luther houdt z’n hart vast en ziet maar één weg: terug naar het echte, zuivere woord, opnieuw. En de gladde mensenpraat wantrouwen…

Twee zettingen van J.S. Bach

J.S. Bach Zetting van het zesde couplet van dit lied uit de gelijknamige koraalcantate (BWV 2). Merk op hoe Bach in regel 2 met muzikale middelen ‘diesem argen Geschlechte’ (dit verkeerde geslacht/volk) evoceert. Soortgelijk in de laatste regels: ‘gottlos Hauf’ en ‘lose Leute’ …
Harmonisatie van J.S. Bach (zetting van het openingskoraal – melodie van Ach Gott, andere tekst – uit cantate BWV 153/1)

Paasdienst zondag om 10u30

Ds. Petra Schipper schrijft: Pasen vieren in bewogen tijden… dat doe je best samen. Stapje voor stapje ontdekken dat de leegte niet hopeloos is, het graf niet het eindpunt. Ons omkeren van angst naar hoop, van ieder voor zich naar samen. Om 10u verbreken we de Vasten met brood en wijn. Dan ontsteken we buiten de nieuwe Paaskaars en brengen die binnen om vanaf 10.30u te vieren met liederen, gebeden en muziek:

Tournemire redivivus

Charles Tournemire (1870-1939) nam in 1930 voor een aantal improvisaties op voor de radio (Cavaillé-Coll orgel in de Ste-Clothilde, Parijs). In 1958 zijn die door Maurice Duruflé (1902-1986) uitgeschreven en gepubliceerd. Willem Ceuleers speelt er drie van:

  • Petite Rapsodie improvisée,
  • Cantilène improvisée,
  • Choral-Improvisation sur le ‘Victimae paschali laudes’

De originele radio-opname uit 1930 staat online:

https://www.youtube.com/watch?v=Q7vZVS99YjI

Heden hosanna, morgen kruisigt hem !

Palmpasen Passiezondag

Voorgangers: Ds. Bert Dicou, Dick Wursten
Orgel: Willem Ceuleers

9u45 Théodore Dubois (1837-1924), uit ‘Douze nouvelles pièces’ (1893):  Prélude et fugue, & Marche triomphale

10u verwelkoming
– Aanvangspsalm 118: 7 allen, 8 meerstemmig, 9 allen
– duiding: dubbele zondag: Palmpasen en Passiezondag
Psalm 24 : zingen vers 1 –  lezing 2-4 of onberijmd – zingen vers 5

WOORDDIENST
Gebed bij de opening van de Schriften, gevolgd door

– lezing: Mt. 21: 1-5
Gezang 121: 1 en 2
– vervolg Mt 21: 6-9
Gezang 121: 3 en 4

– preek (ds. Bert Dicou)
– orgel: Willem Ceuleers: uit ‘3 meditaties’ (2017): meditatie in h-klein, opus 881 nr. 2
– gebeden + Onze Vader
– collecte:
orgel: Willem Ceuleers: uit ’24 kleine preludes’ (2021): prelude in Es-groot, opus 984 nr. 7

DE MATTHEÜSPASSIE (het begin)
– gelezen door 3 lectoren, en afgewisseld met strofen uit gezang 178 (Jezus om uw lijden groot), gezongen en bewerkt voor orgel (partita) door Willem Ceuleers
Mattheüs 21: 10-17 + Mattheüs 26:6 -56

– Zegen & zending
Amen: Gezang 456: 3 (4-stemmig)

 

  • sortie: J.S. Bach, Passacaglia, BWV 582 (zonder fuga) 

 

 

Spring cannot be cancelled…

Muzikale zondagsviering 

Het zijn donkere dagen, ookal schijnt de zon volop… We zijn ons ervan bewust. Hoe zouden we dat niet kunnen zijn. Maar juist omdat we beseffen hoe précair het goede leven is, moeten we het vieren: Spring cannot be cancelled… Godzijdank.
En… er mag weer gewoon gezongen worden in de kerk, zonder mondkap. Dat gaan we dan ook royaal doen. Het boekje met de melodieën (en de tegenstemmen) kunt u downloaden op de pagina met de orde van dienst.

En we hebben geluk: Jan Van Landeghem zit aan het orgel tijdens Felix Mendelssohn’s bewerking van Psalm 42: Wie ein Hirsch… Zoals een hert reikhalst naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar…  Drie delen uit die muziekstuk voor koor, solisten en orkest heeft Willem Ceuleers bewerkt voor klein koor (met solisten), enkele strijkers, klarinet. De rest van het orkest zal het orgel voor z’n rekening nemen… En dat kan zo’n Walckerorgel ook. We zijn benieuwd.
Daarnaast een gebed om licht in de nacht  van Willem Ceuleers zelf.
En prachtige liederen die we samen zingen, eensgezind en tegelijk meerstemmig.

Om 9u45 begint het orgel te spelen en hoort u enkele delen van de2e symfonie voor orgel van Ch.-M. Widor. Om 10u00 begint de viering.

WELKOM !

… en wie weet bloeit de magnolia zondag al 

foto van 2 jaar geleden…. , maar de knoppen staan nu al op barsten: Wie weet wat drie warme dagen nog doen.