Pelgrimeren

Overweging bij het vertrek (door ds. Hans Neels)


Of u nu permanent in België woont, of daar voor een tijdje verblijft, we zijn allen onderweg. Hoe mooi Antwerpen bij momenten ook kan zijn: wij hebben hier geen blijvende stad. Zo u wilt kunt u daar dramatisch over doen: zelf sta ik er wat meer ontspannen en vrolijk in. Het is niet erg wanneer de tijd voort gaat, onze levens nieuwe fasen in gaan. Dat er beweging zit in ons bestaan is vooralles boeiend, verfrissend, ook als het inhoudt dat je afscheid neemt.
Voor mij was de Antwerpse tijd een goede tijd: ik kijk echt met vreugde terug. Misschien komt dat wel, juist omdat de afgelopen jaren mij iets heel anders hebben gebracht, dan ik me had voorgesteld. Ik droom, nog steeds, van mooie dingen, over schone muziek, diepzinnige spiritualiteit, een zelfbewuste kerk, theologie die relevant ingaat op wat er zich nu voordoet. Al die dingen zijn er geweest, de afgelopen jaren. Alleen waren ze veel eenvoudiger, vooral nederiger, veel minder opzienbarend.

De kerk aan de Lange Winkelstraat is geen ideale kerk, het protestantisme in de stad had van mij wat minder huiselijk mogen zijn. Daar heb ik me weleens vrijmoedig over uitgelaten. Ik wil het graag spannend houden in de kerk. Mogelijk heeft u zich zo nu en dan aan mij geërgerd. Waar ik vrolijk van kan worden, is dat juist de hele gewone kerkelijke normale kleine dingen ook heel krachtig waren, vitaal. Diensten, met maar een paar mensen, maar wel mooi een molecuul van de wereldkerk, waar zomaar in een paar enkelingen de rijke diversiteit van traditie en cultuur gedeeld en samen gevierd werd. Dat was nieuw voor mij.

Ik kende vanuit Nederland wel een pluriforme samenstelling van de gemeente, maar dan betrof het nuancen van vrijzinnigheid en ‘gereformeerdigheden’. Voor mij waren die binnenkerkelijke verschillen meer nestgeur dan relevant… Maar dit was echt. De christenheid van het Oosten, van de koloniale historie, mensen die uit een moslimcultuur kwamen of een oorlogsgebied, met een al of niet gehonoreerde vluchtgeschiedenis, ontheemd, ontworteld… en samen lazen we onze Bijbel, zongen en baden., deelden we het geloof in die Ene God, die ons liefheeft en trouw blijft. En dat alles op een paar vierkante meters, een paar mensen bij elkaar, in een schamele oude kerk, midden in een woelige stad. Grootse dromen spatten uiteen, maar wel in kleine pareltjes menselijkheid, gezien worden, geleefd geloof.

Vandaar mijn keuze voor het woord pelgrimeren, in plaats van verblijven, wonen, staan, als typering van mijn 10-jarige verbondenheid aan de kerk van Antwerpen. Ik heb het gevoel dat ik nog maar net ben aangekomen, en alweer verder moet. Pelgrimeren heeft een doel dat vooralsnog ver weg ligt. Om daar te komen, kun je verschillend paden kiezen, al naar gelang je voorkeuren, maar je vindt elkaar, op al de overnachtingsplaatsen onderweg, omdat je samen ergens naar op weg bent.

Het evangelie draait trouwens de hele beeldspraak om. Als christenen vinden wij onze bestemming bij Christus, en die is juist heel dichtbij: vlak voor ons, en in ons… en zijn het juist wij die van Hem weglopen. Pelgrimeren als vlucht, uitvlucht, ontlopen, de werkelijke crisis van de bekering en de zelfverloochening uitstellen, met vrome woorden en kerkelijke reclameboodschappen.

Antwerpen betekent voor mij: de grootspraak afzweren en gewoon simpel maar doen wat in jou ogen christelijk is, …ik denk dat daar de kracht en de toekomst van de kerk ligt: …voor het grijpen ligt. Gewoon, omdat het er toe doet: omdat Christus er toe doet… Adieu, dus!

Ds. Hans Neels
Uittredende predikant De Brabantse Olijfberg | Antwerpen-Noord